|
CARREGADERA D'CAIZ (ONES 1950 / 1960) Naqés temp q'catinha camionitim juvita, nem tlévisão e pa dvirtiment, Sòbd mà Dming d'Maria Santissima tinha éra so qés bòi, d'tchéré cadéra, d'gramòfone dàda corda, d'Kùruka mà Concha, tràz d'comp d'jogue là na Bàmba o na Mùrrim d'Cavòle o anton qés piqnique na Fund d'Moque. Era normal q'aqél pov, moda tud gent, tinha direit d'divirti e d'sparajà sés corp dspos dum smana d'trabòi forçòd, ta carregà soc na cabèça e màs càrga q'tàva parcé d'càiz pa qés casa cùmércial d'Saocent. Sgunda-fera,
ò corp crìz ò corp cacrìz, és tinha
q'bà ptà mon na pàu pa ganhàssesés
vida e assim pudésse garantiba sés fidj qél panela
na lùm d'tud dia. Cicle d'catchùpa: séiz hora
dàtàrd, catchùpa na lùm, caqél
càvàla o qél posta d'atum, sobritud pàrt
d'barriga. Trà qél cold pa tud gent jàntàsse
d'not! Anton plumanhà, vòlta d'ònziòra éra qél catchùpa guizòd q'càvàla frit pa café-almoç té spéra d'not tchgà pa pùdesse tornà cmé. Vapor na baia d'Port Grand d'Saocent ta dscarregà midj, fjon, açùcra, farinha d'trig e ots cosa màs, sob orda d'càpatàz Nho Quirin d'Derby, tud imbalòd na sòc e cma catinha mùt camionét d'transport, porq'és éra màs usod na pédréra, anton ricurs q'tinha éra so cabèça d'amjér. Dòs a dòs q'sés sòc na cabèça e pa tamonh comparod: grand q'grand, piqnim q'piqnim, pa ìquilìbr d'màrcha! Bo tàva oiàs ta bem, màs d'trinta amjer linhòd uns tràz d'ots, màrròd qél pòne na cadéra pa c'abri corp… Fila tàva rancà d'càiz d'alfàndga, passà na porta d'antig cumpainha d'carvon Nacional, vrà pa sqèrda pért d'càsa Miller e log pa dreita na rua SantAnton ondé q'tàva morré pèche… Na
cabeça d'fila so qés amjer mà piqnim (1m70).
Qés mà grand, pa tràz (1m90) tud és q'pscoç
mitid na corp, mod càrga ta bém ta balançià
q'cadéra naqél ritm so dsséus! Caiela Piqnim mà Armanda, Mari Curvim mà Nuna, Grogue q'Ciré mà Puntinha qél q'tinha linga ròst na méi dés tinha um rapaz (cosa ròre) por nom d'CmàdOnça q'tàva fazé pàr mà Constança d'Momoque. Na
fim d'fila éra so qés dsaforàda Antonha d'Nho
Bil, qés tàva tchmà Antonha Charùt, Màna
q'tà vendé càna, d'rua d'Sùbùrbàna,
Caiela Grand, Mari Binìss Antonha d'Bàla e màs
e màs! Deus
dfendé d'qem bscàsse és guerra. Bo tàva
ta bà suà!!! Basta és tàva dzé:
éi cuidod mi um pari so mòtch, drriba sòc là
na Spitàl e nha partéra fui Mari Roc. Spréçon
q'cria dzé tùd! Pos amjér q'dzéba assim
é q'él dà sé dor, él sò
q'joéi na tchon diant d'Mari Roc (boa infermera mà dsàforàda)
q'tàva dzés: qond bo tàva sàbe, bo catà
ta lembrà na bo é q'sàbe!!! Sàlàrio
d'miséria! Era mistid fazéba um dàta volta, d'bài
e bem q'sòc na cab-èça, de càiz d'alfàndga
pa qés casa cùmercial pa podia garanti plùmènes
qél pé d'barriga! Mà qél mund d'carrégadéra
éra um mund à part na sés mùviment d'lùta
pa ganhàsse sés vida e criàsse sés fidj.
Qés mnin, màrròd na còsta, ta sigui tud
qél Stòra d'vida. Sùlidariédad
daqés mãe entr és q'tàva pàrà,
pa pàssàba cumpanhér sòc na méi
d'camin pàl scànsàba sé cmàd, so
pàl podia dà sé fidj màma na rua qé
temp catinha d'bà pa càsa, qond màma tà
stòd gross d'lète d'parida d'nov. Es
éra um so bloc pa tud banda d'Mindelo. Dàlà d'càiz
d'alfàndega té armanzém d'Serràdas, o
Nhòso o Mùchim Sequéra o Manim Duarte etc...
nha zona ondé cum crià! Mà n'ots zona, moda Carvalhim
o Alfred Miranda, ots armanzém d'Mindelo mùviment éra
iguàl. União éra grand naqél pov e mi
q'nhas òi d' criànça, jàm tàva
oiàs q'admiraçon e q'ruspéit! Durant qés volta d'càrga, tà tinha cosa d'spantà. Cada carregadéra tà tinha sé agulha d'sòc, q'linha pront pa dàba qél pic na sòc o d'mìdj, o d'fjon, o qél q'foss, sobretùd s'éra sòc d'cmida!!! Tàtica
éra: tud gent na fila tàva colaborà qés
d'cabèça, qond guàrda tàva na méi
ta fiscalizà, és tàva proveitàba pa dàba
qél pic na sòc, fastà qél boca d'bstid
na pscoç e parà sés cinq litre d'midj o du q'béss
por dent d'ropa! Drriba
d'passéi tinha qés carrégadéra q'tàva
stòd d'volta! Anton, és tàva tchmà cumpanher:
O cmàd, bocé bem scançàm pscoç
um gzinha. Cmàd tàva séi d'fila! Qél ot
tàva tmà cabéça d'sòc! Anton, cmàd
tàva entrà na butquim d'NhoAnton Soares, ondé
qés tàva bà tmà qél bom grogue
pa trà poéra. Qond
tinha pa um, tinha pa tud gent té guarda tà tmàba
sés pàrt. Qond catinha és tàva parti do
qés pùdéss entr és, plùmenes um
cosa é cert - tud és tinha cuidòd pa mnin, ca
tàva fcàba sem cmé. Tchéu
dés cum conché e bem qé té hoje india
um tem inda na nariz aqél tchér, daqés suor quént
e honròde, ganhòd pa carrégadéra d'càiz
d'nha pov e d'nha rua q'tive smém assim apésàr
d'tud miséria sempre priùcupaçon d'po sés
fidj na scola! Pàs ca lévàba vida igual e procurà
um vida amjor. Tchéu
daqés mnin fazé sés quàrta clàss
e dspos bà pa Ofçina Nàval pa Scola d'Senhor
Cùnq (Teodoro Gomes), ondé q'séi tchéu
e bons mécàniqs criol, spaiòd e recunhicid na
tud part d'mund ondé qés passà ! Honra
pa tude és mãe carrégardéra d'càiz!!!
Pov chéi d'valor e honést q'tàva dà importancia
a qés princip moral d'vida e Q'CARGA NA CAIZ LEVAZ SES VIDA! Zizim Figuera (José Figueira, júnior) |